Verkondiging naar aanleiding van Johannes 2: 1-12

Gemeente van onze Heer Jezus Christus,

De bruiloft te Kana, Jezus die water in wijn verandert, het is denk ik een van de bekendste verhalen uit de Bijbel. Bekende verhalen hebben zo hun voor- als nadelen. Een voordeel is dat een bekend verhaal iets vertrouwd heeft. Je weet hoe het verhaal gaat, wat er komt. Een nadeel is – in ieder geval voor mij – is dat een bekend verhaal bij mij vaak de vraag oproept ‘wat moet ik er eigenlijk nog over zeggen?’ Er is zo vaak gepreekt over dit verhaal. Vorig jaar rond deze tijd heb ik dat ook gedaan. Wat kan ik aan al die preken nog toevoegen? 

Misschien is toevoegen een te groot woord. Het klinkt alsof ik er iets nieuws kan zeggen over deze wonderlijke bruiloft, maar iets nieuws zeggen is denk ik misschien ook niet de bedoeling van een preek. Wat je in de verkonding wilt, is dat het Bijbelverhaal verbonden raakt met ons leven. Dat die bruiloft te Kana raakt aan het hier en nu.  

Wat mij dan aan het denken zette, is het mengsel van gewoon en bijzonder in dit verhaal. Er gebeuren wonderlijke dingen: Jezus die water in wijn verandert en een bruiloft is een heel bijzondere gebeurtenis, zeker voor de bruid en bruidegom, maar aan de andere kant feestjes komen in onze wereld zoveel voor. Al is het wel in onze tijd in aangepaste vorm. Alledaags wil ik die feestjes niet noemen, maar het heeft wel iets gewoons. Zo gewoon als het leven soms kan zijn. Je wordt wakker, staat op, eet, doet wat en aan het einde van de dag ga je weer naar bed toe.

Dat gewone leven houdt mij de laatste tijd bezig. De sleur die dat met zich meebrengt, weken die voorbijvliegen en dat brengt bij mij soms het verlangen naar boven naar zoiets bijzonders als bij die bruiloft te Kana. Jezus die daar aanwezig is en zijn wonderkracht laat zien, God die zich toont in al Zijn majesteit. 

Op die bruiloft te Kana gebeurt dat, maar misschien toch wel anders dan dat ik denk: dat Jezus iets spectaculairs doet om de sleur te doorbreken. Die bruiloft is een feest waar er veel mensen aanwezig zijn, zo ook de moeder van Jezus en ook Jezus zelf met zijn leerlingen. Dan is er wel een ongewoon probleem: de wijn is op. Als je een feestje geeft, zorg je toch dat er in ieder geval genoeg te drinken is? Zeker die een tijd moest je wel een goede wijnvoorraad hebben: men dronk wijn als water.  Op een of andere manier gaat het mis op deze bruiloft.

Met dat wijnprobleem komt Maria bij Jezus: ‘Ze hebben geen wijn meer…’, zegt ze. Die opmerking van Maria vind ik lijken op van die ontroerende kindergebedjes als ‘van ‘God, geef mij alstublieft een nieuwe fiets voor mijn verjaardag?’ Het is een mooi gebed maar wel een waarvan je denkt: als je ouders er geen kopen, gaat het niet gebeuren… Tja, wat heeft Jezus nu te maken met dat probleem van die wijn? Wat je kunt doen, is nieuwe wijn kopen, zou je zeggen. En zo zegt Jezus het ook, nou ongeveer dan: ‘Wat wilt u van me? ‘Mijn tijd is nog niet gekomen.’

Maar ‘Mijn tijd is nog niet gekomen’ is toch wat anders dan ‘ik kan er niets aan doen.’ Of: ‘Je bent bij mij bij her verkeerde adres. In wat Jezus zegt, klinkt in door dat Jezus iets kan doen, maar het moet wel op zijn tijd gebeuren. De bijbel in gewone taal heeft het zo: ‘Jezus zei tegen haar: ‘Bemoei u niet met wat ik moet doen. Het juiste moment voor mij is nog niet gekomen.’

‘Het juiste moment is voor mij nog niet gekomen…’ maar niet veel later wel: Jezus doet dan wel iets aan dat wijnprobleem. Wat is het verschil tussen het moment dat Jezus’ moeder het vraagt en dat Jezus het uiteindelijk wel doet? Het verschil zit erin dat de gewone verhouding van moeder en kind dan doorbroken is. Jezus kan niet door Maria gecommandeerd worden om een wonder te doen. Als hij iets moet doen, iets wonderlijks, komt die opdracht van hogerhand, van God. De juist tijd is een goddelijk moment.

Als er toch dat juiste moment blijkt te zijn op die bruiloft te Kana, moet dat ons doen beseffen dat wat Jezus doet, geen kunstje is of een magische truc maar dat het alles te maken heeft met wie hij is. Het water dat in wijn veranderd wordt, laat dat zien. Het wonder zegt wat over Jezus.

Wat dat teken dan precies zegt, is nog niet zo gemakkelijk te zeggen. Jezus gebruikt voor het wonder watervaten die gebruikt werden voor het Joodse reinigingsritueel. Daar zit iets in van dat zij niet meer nodig zijn. Die reiniging hoeft meer niet. Er is iets nieuws, iets beters zelfs. Dat dat betere is gekomen, klinkt door in wat de ceremoniemeester zegt als hij de wijn proeft: ‘Iedereen zet zijn gasten eerst de beste wijn voor en als ze dronken zijn de minder goede. Maar u hebt de beste wijn tot nu toe bewaard.’ De beste wijn, ik denk dat dat gaat over Jezus, dat Hij als laatste het beste is.

Het is niet alleen de beste wijn die tot het laatst is bewaard. In dit verhaal is sprake van een bizarre hoeveelheid wijn.  Zo’n waterbak had de inhoud van ongeveer 100 liter. Jezus verandert het water van zes waterbakken in wijn, dat is dus 600 liter wijn. Een overvloed dus…

Die overvloed aan wijn herinnerde mij aan andere woorden uit het Johannesevangelie. Jezus zegt dan: ‘Ik ben gekomen om hen het leven te geven in al zijn volheid.’ In al zijn overvloed, kun je ook zeggen. In de ontmoeting met Jezus gebeurt er iets, krijgt het leven volheid. Is er een ervaring over overvloed.

Die bruiloft te Kana met zijn gewone als wonderlijke kanten, Jezus lost het wijnprobleem op, maar als Johannes ons erover vertelt, is het geen goocheltruc of kunstje dat Jezus doet: in dat wonder van water dat in wijn verandert, wordt zichtbaar wie Jezus is. Met Hem is er iets nieuws, komt het beste. Door Hem ontstaat er overvloed.

‘Door Hem ontstaat er ook overvloed…’, deze zin is voor mij een samenvatting van het verlangen dat dit verhaal bij mij oproept. Dat Jezus, dat God zo aanwezig is in mijn leven zoals het ervaren wordt op die bruiloft. Jezus is er en er gebeurt iets en het leven wordt ervaren in al zijn volheid.

Het verlangen om die volheid te ervaren is er niet alleen voor tijdens de piekmomenten van het leven Juist ook tijdens dat gewone leven, het leven met zijn sleur, met weken die voorbijvliegen en je bij jezelf denkt: is het alweer… Vul maar een dag in. 

Over dat verlangen en ook over hoe je juist dan die overvloed ervaart, las ik wat in een boek. Waar de schrijfster tegenaan loopt, is dat je soms zo gedachteloos, zo zonder geloof je dag kunt leven. Je gaat op in je gewoontes. Voordat je weet, is een dag weer voorbij… Zonder al te veel met God of het geloof bezig te zijn.

De schrijfster had voor zichzelf handvatten gevonden om met die ervaringen om te gaan, om dat te veranderen. Het eerste voor haar was om eens anders te kijken naar dat gewone leven. Om niet de piekervaringen hoger te waarderen, dan het alledaagse. Juist dat gewone leven is de plaats voor Gods koninkrijk en Zijn zegen. God zegent nooit anders dan op de plaats waar iemand zich bevindt, zegt zij. Juist dat gewone, dat alledaagse is de plek waar God zichtbaar wordt, de plaats waar het wonderlijke gebeurt. Om het met ons verhaal te zeggen: ons leven is dus zo’n bruiloft te Kana. In ons leven gebeurt het, nergens anders.

Dat is het ene handvat dat ze biedt: anders kijken naar dat gewone. Iets anders wat zij zegt, is dat je je bewust worden. De schrijfster maakt dan gebruik van heel gewone dingen, zoals het opstaan ’s morgens. Je kunt dan zo lang mogelijk in je bed blijven liggen, daarna snel je aan te kleden om dan op je telefoon te kijken. Zij had zich aangeleerd om heel bewust op te staan. Om enkele minuten stil te zijn, soms Bijbel te lezen, soms te bidden. Om te beseffen: ‘Dit is de dag die de HEER gemaakt.’

Als je dat beseft, als je je dat binnenbrengt, wordt elke dag een klein wonder. ‘Deze dag heeft de HEER voor mij gemaakt.’ Het laat je de dag ervaren als een geschenk van God, als een nieuwe mogelijkheid. Het geeft een andere kleur aan de dag, je gaat de dag anders beleven, beleven als een dag van het leven in al zijn volheid.

Wat houdt die volheid dan in? Die houdt voor mij in dat je het leven ervaart als verbonden met God. Die band met God geeft diepte aan ons leven, geeft er een extra dimensie aan. Maakt het leven in mijn ogen ook rijker. Het is die dimensie, die diepte die Jezus zichtbaar maakte. Hij toonde dat het leven met God verbonden is. Dat God zich aan ons verbindt. Dat is de overvloed die er ook was op die bruiloft te Kana. Er is iets nieuws, de beste wijn is tot het laatste bewaard. In Jezus wordt ons leven met God verbonden.

Zelf probeer ik mij te oefenen om zo naar het leven te kijken, om zo de dag te ontvangen: ‘Dit is de dag die de HEER gemaakt.’ Heel gemakkelijk is het niet, want zo snel ga je weer over tot de orde van de dag. Zo snel laat je beheersen door de zorgen van alledag. Wel is het zo dat als je anders kijkt, oog hebt voor die diepte van het leven, je de volheid, de wonderlijkheid van het leven gaat ervaren.

De bruiloft te Kana, dat bekende verhaal… Het is voor mij niet alleen een bekend verhaal maar ook een heel gewoon verhaal. Een verhaal over ons leven, waar in al zijn gewoonheid zoveel wonderlijks is. Het wonderlijke dat Jezus zichtbaar maakte toen hij van water wijn maakte: overvloed die er is, in verbondenheid met God.

Amen